Psycholog szkolny

Czym są postawy wychowawcze?

Postawy wychowawcze to ogólne nastawienie rodzica do dziecka, które przejawia się w codziennym zachowaniu, sposobie komunikacji, okazywaniu uczuć, stawianiu granic i wspieraniu rozwoju. Są one nieświadomie przekazywane dziecku każdego dnia – w rozmowach, reakcjach na sukcesy i porażki, w sposobie rozwiązywania konfliktów i budowaniu relacji.

Najczęściej wyróżniane postawy wychowawcze:

1. Postawa akceptująca (pozytywna)

Rodzic akceptuje dziecko takim, jakie jest – z jego emocjami, potrzebami i trudnościami. Wspiera rozwój, stawia granice z miłością i spokojem. W takiej atmosferze dziecko czuje się bezpieczne, wartościowe i kochane.

✅ Przykład: „Widzę, że jesteś zły, porozmawiajmy o tym. Twoje emocje są ważne.”

2. Postawa nadopiekuńcza

Rodzic chce chronić dziecko przed wszystkimi trudnościami, często wykonuje za nie obowiązki, podejmuje decyzje w jego imieniu. Taka postawa może prowadzić do obniżenia samodzielności i wiary w siebie u dziecka.

❗Przykład: „Nie idź tam, bo sobie nie poradzisz. Zrobię to za ciebie.”

3. Postawa odtrącająca

Rodzic okazuje brak akceptacji, często krytykuje, porównuje z innymi, bagatelizuje potrzeby dziecka. Może to skutkować niską samooceną i trudnościami w nawiązywaniu relacji.

❌ Przykład: „Z ciebie nigdy nic nie będzie, ciągle coś robisz źle.”

4. Postawa unikająca

Rodzic dystansuje się od dziecka emocjonalnie lub fizycznie, nie angażuje się w jego sprawy, nie rozmawia. Dziecko może czuć się samotne i nieważne.

❌ Przykład: „Nie mam teraz czasu, sam sobie poradzisz.”

5. Postawa wymagająca (autorytarna)

Rodzic stawia wysokie wymagania, oczekuje posłuszeństwa i perfekcji, ale bez adekwatnego wsparcia emocjonalnego. Dziecko może być nadmiernie lękowe lub zbuntowane.

❗Przykład: „Masz być najlepszy i nie interesuje mnie, jak się z tym czujesz.”

Dlaczego warto dbać o świadomą postawę wychowawczą?

Dzieci rozwijają się najlepiej w środowisku, gdzie czują się kochane, akceptowane i wspierane. Świadoma, pozytywna postawa rodzicielska:

• wzmacnia poczucie bezpieczeństwa,

• buduje zdrową samoocenę,

• uczy empatii i odpowiedzialności,

• sprzyja rozwojowi samodzielności i odporności psychicznej.

Jak rozwijać pozytywną postawę wobec dziecka?

🔹 Okazuj miłość bezwarunkową – nawet gdy popełnia błędy.
🔹 Słuchaj uważnie i nie oceniaj.
🔹 Stawiaj jasne, ale życzliwe granice.
🔹 Bądź dostępny emocjonalnie – bądź przy dziecku, gdy Cię potrzebuje.
🔹 Chwal za wysiłek, nie tylko za efekt.
🔹 Daj przestrzeń do samodzielności – pozwól próbować, popełniać błędy i uczyć się na nich.

Na zakończenie

Każdy z nas – jako rodzic – ma prawo do potknięć. Wychowanie to proces, w którym codziennie się uczymy. Najważniejsze to być obecnym, słuchającym i gotowym do refleksji. Jeśli czujesz, że chcesz porozmawiać o relacji ze swoim dzieckiem – jestem do dyspozycji.

psycholog szkolny- Sylwia Warchoł-Plucińska