Kadra pedagogiczna, rodzice oraz uczniowie, klasy ósmej uczestniczyli w programie ,,Archipelag Skarbów’’ jest to program profilaktyki zintegrowanej dla nastolatków.

 

Moduł dla młodzieży

Cele

Archipelag Skarbów® jest programem profilaktycznym w całości opartym na modelu profilaktyki zintegrowanej (szczegółowy opis dostępny w: Grzelak, 2009). Program spełnia również wszystkie kryteria skuteczności programu profilaktycznego rekomendowane przez Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży (ORE, 20153). Zgodnie z założeniami profilaktyki zintegrowanej cele programu obejmują bardzo szerokie spektrum. Zostały one wyliczone poniżej według obszarów tematycznych:

▪ profilaktyka korzystania z substancji psychoaktywnych: − ograniczenie używania alkoholu przez młodzież, − ograniczenie używania narkotyków i dopalaczy przez młodzież;

▪ wychowanie ku miłości, dojrzałemu budowaniu więzi i odpowiedzialności za swoją seksualność: − wzbudzenie motywacji do pracy nad własnym rozwojem w sferze budowania dojrzałych więzi, − zachęcenie do postaw i działań, które przygotowują do stworzenia trwałego związku opartego na wierności, miłości i szacunku, − podważenie obecnych w popkulturze silnie szkodliwych mitów na temat miłości i seksualności, które nadmiernie eksponują znaczenie doraźnego przeżycia fizycznego i emocjonalnego, a zbyt mało podkreślają znaczenie szacunku, wierności i odpowiedzialności, − ograniczenie korzystania z pornografii, − przeciwdziałanie skutkom seksualizacji dziewcząt, w tym zjawisku samouprzedmiotowienia (APA 20074);

▪ profilaktyka ciąż nastolatek i profilaktyka HIV/AIDS: − zmotywowanie młodzieży do utrzymania postawy wstrzemięźliwości seksualnej w wieku nastoletnim (w przypadku młodzieży po inicjacji seksualnej zmotywowanie do powrotu do wstrzemięźliwości) − poszerzenie wiedzy młodzieży na temat zakażeń przenoszonych drogą płciową i skutecznych metod zapobiegania im;

▪ profilaktyka przemocy: − ograniczenie natężenia przemocy rówieśniczej w formie fizycznej i słownej, a także przemocy o podtekście seksualnym, − wzrost wzajemnego szacunku w relacjach między chłopcami i dziewczętami, ze szczególnym podkreśleniem szacunku do dziewcząt i kobiet,

▪ cele ogólnoprofilaktyczne − podwyższenie kompetencji w zakresie zachowań asertywnych, − wzmocnienie czynników chroniących w profilaktyce (więź z rodzicami, nauczycielami, identyfikacja z własnym systemem wartości – religijnym lub świeckim).

 

 

 

Moduł szkoleniowy dla rodziców

Jedną z ważnych funkcji programu Archipelag Skarbów® jest pomoc w budowaniu dobrych relacji między rodzicami i ich nastoletnimi dziećmi oraz podkreślanie roli rodziców w ich ważnej roli życiowych przewodników młodzieży. Spotkanie dla rodziców trwa optymalnie jedną godzinę zegarową, a na pewno nie krócej niż jedną godzinę lekcyjną. Bardzo cenna dla rodziców jest wiedza trenerów oparta na ich doświadczeniu codziennej pracy z młodzieżą. Żywo prowadzone spotkanie jest oparte o prezentację multimedialną oraz rozmowę z uczestnikami. W trakcie spotkania prezentowane są cele, efekty i treści programu Archipelag Skarbów®. Omawiane są aktualne wyniki badań Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej nad młodzieżą, ze szczególnym podkreśleniem danych świadczących o dużej roli rodziców w ochronie nastoletniej młodzieży przed podejmowaniem zachowań ryzykownych.

Podawanych jest szereg wskazówek dotyczących budowania relacji z nastolatkiem oraz praktyczne podpowiedzi zwiększające skuteczność oddziaływania wychowawczego rodziców. Szczególny akcent położony jest na umiejętności dobrej komunikacji, które są niezbędne w wychowaniu nastolatka. Rodzice uwrażliwiani są na znaczenie słuchania, chwalenia i stawiania granic. Wskazane są sposoby podejmowania trudnych tematów w rozmowach z nastolatkiem. Wszyscy uczestnicy spotkania otrzymują ulotkę profilaktyczną „Przewodnik po dżungli kontaktów z nastolatkiem”.

Moduł szkoleniowy dla kadry pedagogicznej

Szkolenie dla kadry pedagogicznej składało się z dwóch elementów. Jednym z nich jest szkolenie całej rady pedagogicznej. Dla grupy nauczycieli uczestniczących w całym programie wraz z młodzieżą cały ten czas (ok. 8-9 godzin lekcyjnych) ma wymiar szkoleniowy. Wiele elementów pracy trenerów, sposobów nawiązywania kontaktu z młodzieżą oraz metod atrakcyjnego i zrozumiałego przedstawiania trudnych treści profilaktycznych może wzbogacić warsztat umiejętności wychowawczych nauczyciela. Wartość szkoleniowa udziału nauczyciela w programie jest największa wtedy, gdy opiekę nad daną klasą przez cały czas trwania programu sprawuje wychowawca. Dzięki temu może on obserwować reakcje młodzieży ze swojej klasy i wykorzystać tę wiedzę w dalszej pracy. Opis szkolenia teoretycznego dla kadry pedagogicznej Kadra pedagogiczna szkoły uczestniczyć będzie w szkoleniu teoretycznym pt. „Program profilaktyki zintegrowanej Archipelag Skarbów® jako uzupełnienie i wzmocnienie pracy wychowawczej rodziców i nauczycieli”. Szkolenie trwa 2 godziny lekcyjne (i nie powinno być skracane do mniej niż 1,5 godziny lekcyjnej). W ramach szkolenia zaprezentowane będą cele i treści programu Archipelag Skarbów® oraz wyniki badań nad jego skutecznością. Omówione będą wyniki badań nad młodzieżą z uwzględnieniem najważniejszych czynników chroniących, na których znaczenie badania wskazują (więzi z pozytywnymi dorosłymi, rodzina, klimat szkoły i klasy, osobisty rozwój i realizacja pasji, religijność [niezależnie od wyznania]) i czynników ryzyka zachowań problemowych młodzieży (presja rówieśników, seksualizacja kultury masowej, brak oparcia w pozytywnych dorosłych). Prowadzący przedstawią wybrane aspekty wiedzy dotyczącej skutecznych strategii w profilaktyce młodzieżowej, a także wiedzę dotyczącą znaczenia „poziomów oddziaływania profilaktycznego i wychowawczego” dla skuteczności zmiany zachowań młodzieży (zob. Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży, s. 161–168). Omówione będą zastosowania tej wiedzy w codziennej pracy wychowawczej i profilaktycznej pracowników szkoły. W czasie szkolenia podkreślano znaczenie odwoływania się do mocnych stron i pozytywnych cech zarówno pojedynczych uczniów, jak i całych zespołów klasowych.