Psycholog szkolny

Dlaczego szacunek jest tak ważny?

Szacunek to nie tylko grzeczne słowa czy uprzejme gesty. To przede wszystkim postawa, która pokazuje, że dostrzegamy w drugim człowieku wartość i godność, niezależnie od jego wieku, wyglądu, poglądów czy umiejętności. W szkole szacunek:

• wzmacnia poczucie bezpieczeństwa i akceptacji,

• pomaga rozwiązywać konflikty w sposób spokojny i konstruktywny,

• buduje atmosferę współpracy i zaufania,

• rozwija empatię i odpowiedzialność za własne słowa i działania.

Jak na co dzień okazywać szacunek?

Wzajemny szacunek zaczyna się od drobnych gestów:

• Uprzejme słowa: „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam” mają ogromną moc.

• Słuchanie z uwagą: pozwól drugiej osobie dokończyć myśl, zanim odpowiesz.

• Akceptacja różnic: każdy z nas jest inny – to nasza siła, nie przeszkoda.

• Pomoc w potrzebie: zauważ, kiedy ktoś potrzebuje wsparcia.

Pamiętajmy, że szacunek dotyczy także otoczenia: dbania o czystość w klasie, mienia szkolnego oraz przestrzegania wspólnych zasad.

Jak rozmawiać z dzieckiem o szacunku

1. Rozmowa w oparciu o przykład

   • Odwołuj się do sytuacji z życia („Jak się czułeś, gdy kolega nie pozwolił ci dokończyć zdania?”).

   • Pomóż dziecku nazwać emocje – zarówno własne, jak i innych osób.

2. Modelowanie zachowań

   • Dzieci uczą się przez obserwację. Okazuj szacunek w codziennych relacjach – również wtedy, gdy się nie zgadzasz.

   • Używaj uprzejmych słów, zachowuj spokój w konflikcie.

3. Pytania otwarte

   • „Co twoim zdaniem oznacza być uprzejmym?”

   • „Jak możemy okazać szacunek osobie, która myśli inaczej niż my?”

   • Takie pytania rozwijają samodzielne myślenie i empatię.

4. Ustalanie wspólnych zasad

   • Razem z dzieckiem spiszcie kilka prostych reguł, np. „Słuchamy, gdy ktoś mówi”, „Nie używamy przezwisk”.

   • Wyjaśnij, dlaczego te zasady są ważne, i regularnie je przypominaj.

Propozycje ćwiczeń dla dzieci

• „Lustro” – Dziecko i rodzic/nauczyciel stoją naprzeciw siebie. Jedna osoba wykonuje powolne ruchy, druga je naśladuje.
  Cel: uważność na drugiego człowieka i współpraca bez słów.

• „Słowa, które budują” – Wspólnie wypiszcie na kolorowych karteczkach słowa, które sprawiają przyjemność (np. „proszę”, „dziękuję”, „dobrze ci idzie”) i starajcie się używać ich w ciągu dnia.

• „Buty innej osoby” – Opowiedz krótką historię o dziecku, które np. zapomniało pracy domowej. Poproś swoje dziecko, aby spróbowało opisać, co mogło czuć to dziecko i jak można je wesprzeć.
  Cel: ćwiczenie empatii i rozumienia perspektywy innych.

• „Dziennik życzliwości” – Codziennie wieczorem dziecko zapisuje lub rysuje jedną sytuację, w której okazało szacunek albo ktoś okazał szacunek jemu. Po tygodniu omawiajcie te sytuacje razem.

• „Komplementowe koło” (dla grupy) – Uczniowie siedzą w kręgu. Każdy mówi coś miłego o osobie po prawej.
  Ćwiczenie wzmacnia poczucie własnej wartości i pokazuje siłę dobrych słów.

Wspólna odpowiedzialność

Szkoła to miejsce, w którym wszyscy uczymy się nie tylko przedmiotów, lecz także życia w społeczności. Każdy z nas – uczniowie, nauczyciele, rodzice – ma wpływ na atmosferę panującą w budynku. Wspólna troska o kulturę słowa, serdeczność i otwartość sprawia, że nasza szkoła staje się miejscem, do którego przychodzi się z radością.

Pamiętajmy: wzajemny szacunek buduje mosty porozumienia i sprawia, że codzienne spotkania stają się przyjemnością, a nie wyzwaniem. Dbajmy o niego każdego dnia – to nasz wspólny klucz do dobrej i bezpiecznej szkoły.

żródło ilustracji: https://skutecznynauczyciel.pl/produkt/czym-jest-szacunek-gazetka-szkolna/